Energy Service Company (ESCO) là gì?

Công ty dịch vụ năng lượng – Energy Service Company (ESCO) là loại hình công ty mà mô hình kinh doanh là sử dụng các Hợp đồng hiệu quả năng lượng làm cơ sở để trả công cho mình khi thực hiện các dự án tiết kiệm năng lượng.

ESCO thực hiện các dự án tiết kiệm năng lượng vì lợi ích của khách hàng bằng cách hướng đến giải quyết các rào cản tự nhiên của thị trường. ESCO cung cấp dịch vụ cho khách hàng thông qua Hợp đồng hiệu quả năng lượng (EPC).

Mô hình kinh doanh ESCO Việt Nam

Kinh doanh ESCO được thực hiện với nhiều hình thức khác nhau, tùy thuộc vào yêu cầu và điều kiện thực hiện dự án: Cam kết mức tiết kiệm, Mua bán năng lượng, Chi sẻ tiết kiệm, Thuê – Mua thiết bị, Xây dựng và chuyển giao… Tuy nhiên trong điều kiện Việt Nam hiện nay thì có hai hình thức hợp đồng phù hợp.

Hợp đồng đảm bảo mức tiết kiệm năng lượng:

Hình thức: ESCO sẽ tiến hành khảo sát, đo đạc, tính toán và đưa ra mức cam kết đảm bảo lượng năng lượng có thể tiết kiệm được cho doanh nghiệp khi thực hiện các giải pháp ESCO đề xuất.

Chia sẻ lợi nhuận: 

Khi dự án thực hiện xong nếu mức năng lượng tiết kiệm được đảm bảo đúng theo cam kết của ESCO thì doanh nghiệp có nghĩa vụ trả mức chi phí tư vấn cho ESCO, còn nếu mức tiết kiệm năng lượng không đúng như cam kết thì ESCO phải chịu mức phạt theo như thảo thuận giữa ESCO và doanh nghiệp. Hình dưới thể hiện cách chia sẻ lợi ích đối với hình thức cam kết mức tiết kiệm trong thị trường kinh doanh ESCO.

Trong giai đoạn thực hiện hợp đồng giá trị đem lại từ tiết kiệm năng lượng doanh nghiệp sẽ được hưởng, tuy nhiên trong giai đoạn này doanh nghiệp chỉ được giữ lại một phần lợi ích vì còn phải thực hiện chi trả chi phí tư vấn tiết kiệm năng lượng cho ESCO và chi trả chi phí đầu tư cho các tổ chức tài chính. Sau khi hoàn thành các khoản thanh toán cho các bên, lúc này doanh nghiệp sẽ được hưởng toàn bộ lợi ích từ kết quả dự án tiết kiệm năng lượng.

Hợp đồng chia sẻ mức tiết kiệm năng lượng:

Hình thức: ESCO tư vấn và đầu tư thực hiện các dự án tiết kiệm năng cho doanh nghiệp, mức năng lượng tiết kiệm sẽ được chia sẻ giữa ESCO và doanh nghiệp với tỉ lệ và thời gian theo thỏa thuận.

Chia sẻ lợi nhuận: 

Trong hình thức này phần thu của ESCO sẽ được tích theo một tỉ lệ nhất định trên cơ sở mức tiết kiệm đạt được của dự án.

Phần thu của ESCO = (lợi ích từ tiết kiệm năng lượng)* (tỉ lệ phân chia)* (số năm hợp đồng)

Tùy vào mức độ thỏa thuận trọng hợp đồng giữa ESCO và doanh nghiệp mà mức tỉ lệ phân chia và thời gian hiệu lực của hợp đồng sẽ khác nhau. Hiện nay để thuận tiện cho việc tính toán và rút ngắn thời gian thực hiện hợp đồng, hình thức phổ biến thường là ESCO nhận 100% phần lợi ích từ tiêt kiệm năng lượng trong khoảng thời gian từ 1-2 năm đối với dự án mức đầu tư ít và 2-4 năm đối với dự án mức đầu tư cao. Cách thức phân chia lợi ích trong hình thức này được thể hiện trong hình dưới.

Trong thời gian thực hiện hợp đồng ESCO sẽ nhận toàn bộ phần lợi ích thu về từ tiết kiệm năng lượng, phần thu này được ESCO sử dụng để chi trả cho các khoản chi phí đầu tư thực hiện dự án. Các chi phí gồm: Vốn đầu tư, lãi vay, chi phí đánh giá,… Sau khi thanh toán hết phần chi phí đầu tư thì phần còn lại chính là lợi nhuận của ESCO đạt được. Mức lợi nhuận của ESCO cao hay thấp hoàn toàn phụ thuộc vào lượng tiết kiệm đạt được của dự án. Với hình thức này trong giai đoạn thực hiện hợp đồng thì doanh nghiệp chưa được hưởng lợi từ việc tiết kiệm năng lượng, chỉ sau khi kết thúc hợp đồng doanh nghiệm mới được hưởng phần lợi ích từ tiết kiệm năng lượng.

Với từng hình thức thực hiện hợp đồng ESCO đều có ưu và nhược điểm, Bảng so sánh bên dưới cho thấy kết quả so sánh sự khách nhau cơ bản của ESCO khi tham gia thị trường:

Vai trò của các công ty ESCO

– ESCO cung cấp các kỹ sư tư vấn tốt nhất để sao cho các hoạt động đánh giá tại doanh nghiệp đạt được kết quả tối ưu. Điều này luôn được được đảm và các doanh nghiệp không phải lo lắng, bởi vì khi tham gia thị trường ESCO lợi ích tiết kiệm năng lượng tại doanh nghiệp cũng gắn liền với lời ích mà ESCO sẽ đạt được. Lúc này các báo cáo kiểm toán năng lượng thực hiện tại doanh nghiệp sẽ có chất lượng cao, các giải pháp đề xuất được tính toán chi tiết, chính xác và khả thi.

– ESCO làm nhiệm vụ đầu mối làm việc và chịu trách nhiệm thoả thuận với các nhà cung cấp năng lượng, để đảm bảo dạng năng lượng cung cấp phù hợp với hệ thống thiết bị tại doanh nghiệp. Từ đó, nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị, đảm bảo sự thành công cho dự án tiết kiệm năng lượng.

– ESCO có nhiệm vụ đảm bảo các hoạt động sử dụng năng lượng tại doanh nghiệp tuân thủ đúng các yêu cầu của pháp luật về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Ngoài ra ở đây Chính phủ cũng đóng vai trò tạo ra các hành lang pháp lý, các quy định trong thị trường kinh doanh ESCO giúp đảm bảo lợi ích giữa các bên khi tham gia vào hoạt động kinh doanh ESCO.

– ESCO trực tiếp tìm kiếm và làm việc với các nhà cung cấp thiết bị tiết kiệm năng lượng, với nhiệm vụ là lựa chọn thiết bị phù hợp nhất cho dự án tiết kiệm năng lượng tại doanh nghiệp. Thiết bị được lựa chọn không những đảm bảo về khả năng tiết kiệm năng lượng mà còn phải đảm bảo không có những tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.

– ESCO cần làm việc với các nhà thầu đề lựa chọn nhà thầu phù hợp cho việc lắp đặt, vận hành và chuyển giao các thiết bị tiết kiệm năng lượng cho dự án. Công việc này cần được thực hiện đầy đủ và chính xác từ đó mới có thể duy trì và phát huy hiệu quả tiết kiệm năng lượng của dự án.

– Cam kết mức tiết kiệm hoặc chia sẻ mức tiết kiệm: Với hai hình thức kinh doanh ESCO thì nhiệm vụ của ESCO trong từng trường hợp là khách nhau. Hình thức đảm bảo cam kết mức tiết kiệm: ESCO sẽ thực hiện nhiệm vụ cam kết lượng năng lượng tiết kiệm được khi thực hiện các giải pháp, còn doanh nghiệp tự làm việc với tổ chức tài chính và lo vốn để thực hiện dự án. Hình thức chia sẻ mức tiết kiệm: ESCO có nhiệm vụ đàm phán với các tổ chức tài chỉnh để thu xếp vốn thực hiện dự cho dự án.

ESCO mang lại lợi ích gì cho?

Đối với Doanh nghiệp:

• Được cung cấp các giải pháp năng lượng toàn diện bao gồm kiểm toán năng lượng, lập kế hoạch, xây dựng, lắp đặt, vận hành và bảo trì cơ sở hạ tầng năng lượng;
• Không phải bỏ ra vốn đầu tư ban đầu để xây dựng cơ sở hạ tầng năng lượng;
• Được công ty ESCO chia sẻ lợi nhuận từ các khoản chi phí năng lượng tiết kiệm được;
• Được hưởng toàn bộ hệ thống thiết bị năng lượng mà công ty ESCO đã đầu tư sau thời hạn thỏa thuận hoàn trả chi phí đầu tư ban đầu giữa hai bên;
• Được đảm bảo hoàn toàn về lượng điện năng và chi phí tiết kiệm được trong thời gian thực hiện hợp đồng;
• Giảm chi phí năng lượng, chi phí bảo dưỡng, rủi ro pháp lý và tránh bị xử phạt;
• Kiểm soát tình hình sản xuất, tăng tính cạnh tranh.

Đối với xã hội

• Giảm lượng khí phát thải nhà kính vào môi trường, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên;
• Tạo công ăn việc làm cho người dân, cải thiện cán cân thương mại, giảm nhu cầu về cơ sở hạ tầng để sản xuất năng lượng;
• Góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, giảm bớt biến động giá;
• Cắt giảm chi phí đầu tư, giảm phụ tải, giảm tổn thất, tăng lợi nhuận cho các nhà máy điện.

Nguồn:

• MA. DUONG TRUNG KIEN 
• VNEEP 

Tham khảo thêm: 

• Solar ESCO – Giải pháp lắp điện mặt trời 0 Đồng cho Doanh nghiệp
• Long Tech Hợp Tác Cùng Greenyellow Triển Khai Thành Công Dự Án ESCO 1,2MW Tại Thái Bình